Giới thiệu về “chỉ dẫn địa lý”
Chỉ dẫn địa lý là gì? Theo Điều 4, khoản 22 của Luật Sở hữu trí tuệ 2005 – được điều chỉnh và bổ sung vào các năm 2009 và 2019, được hiểu là một dấu hiệu được áp dụng để xác định nguồn gốc của sản phẩm từ một khu vực, địa phương, vùng lãnh thổ hoặc quốc gia cụ thể.
Trong bài viết này, Hồng Hoa Food sẽ giải thích rõ hơn về khái niệm này cũng như cách xác định phù hợp và hiệu quả để giúp doanh nghiệp tiết kiệm thời gian để được bảo hộ một cách nhanh chóng.
Đối tượng nào không được bảo hộ?
Căn cứ điều 80, Luật sở hữu trí tuệ năm 2005, sửa đổi bổ sung năm 2009 về đối tượng không được bảo hộ với danh nghĩa như sau:
- Các từ ngữ hoặc chỉ dẫn đã trở thành tên gọi chung của hàng hoá tại Việt Nam.
- Chỉ dẫn địa lý của một quốc gia khác nếu ở quốc gia đó, chỉ dẫn địa lý không được bảo hộ, đã bị hủy bỏ bảo hộ hoặc không còn sử dụng.
- Chỉ dẫn địa lý trùng lặp hoặc tương tự với một thương hiệu đã được bảo hộ, nếu sử dụng có thể gây hiểu nhầm về nguồn gốc của sản phẩm.
- Chỉ dẫn địa lý có thể gây hiểu lầm cho người tiêu dùng về nguồn gốc địa lý thực sự của sản phẩm có chứa chỉ dẫn đó.
Quyền đăng ký chỉ dẫn địa lý
Quyền đăng ký chỉ dẫn địa lý được quy định như sau:
Nhà nước cho phép các tổ chức và cá nhân sản xuất sản phẩm có chỉ dẫn địa lý, các tổ chức tập thể đại diện cho những tổ chức và cá nhân này, hoặc cơ quan quản lý hành chính địa phương nơi có tiến hành đăng ký chỉ dẫn địa lý. Người tiến hành quyền đăng ký không trở thành chủ sở hữu của chỉ dẫn địa lý đó.
Giấy chứng nhận đăng ký chỉ dẫn địa lý có hiệu lực vô hạn kể từ ngày cấp.
Văn bằng bảo hộ ghi nhận tổ chức quản lý chỉ dẫn địa lý, các tổ chức, cá nhân có quyền sử dụng chỉ dẫn địa lý, chỉ dẫn được bảo hộ, các tính chất đặc thù của sản phẩm và điều kiện địa lý của khu vực mang chỉ dẫn địa lý.
Việc sử dụng chỉ dẫn bao gồm việc thực hiện các hành vi như: gắn chỉ dẫn địa lý được bảo hộ vào sản phẩm, bao bì, phương tiện kinh doanh, giấy tờ giao dịch trong quá trình kinh doanh; lưu thông, chào bán, quảng cáo nhằm bán hàng, tàng trữ để bán hàng có mang chỉ dẫn được bảo hộ; và nhập khẩu hàng hóa có mang chỉ dẫn địa lý được bảo hộ.
Điều kiện để đăng ký
Căn cứ điều 79, Luật sở hữu trí tuệ năm 2005, sửa đổi bổ sung năm 2009, một sản phẩm muốn được gắn chỉ dẫn địa lý cần phải thoả mãn ba yếu tố sau:
Đầu tiên, có thể là bất kỳ dấu hiệu nào (từ ngữ hoặc hình ảnh) miễn là nó có thể cho biết sản phẩm có chỉ dẫn địa lý bảo hộ này xuất xứ từ quốc gia nào hoặc là một vùng địa phương nào đó trong lãnh thổ quốc gia đó. Tuy nhiên, dấu hiệu này cần phải liên kết một cách rõ ràng với một quốc gia hoặc một địa phương, khu vực cụ thể của quốc gia đó, đến mức mà người tiêu dùng có thể xác định được nguồn gốc của sản phẩm qua dấu hiệu này.
Thứ hai, sản phẩm được gắn chỉ dẫn địa lý phải thực sự có nguồn gốc từ quốc gia hoặc khu vực địa phương đã được xác định trong quy định.
Cuối cùng, sản phẩm có chỉ dẫn địa lý cần phải có chất lượng, uy tín hoặc những đặc điểm cụ thể chủ yếu do quốc gia hoặc khu vực địa phương đã được xác định trong quy định.
Chỉ dẫn địa lý ra đời từ nhu cầu của các nhà sản xuất muốn khẳng định độc đáo của sản phẩm của họ so với các sản phẩm từ những khu vực khác. Theo thời gian, các nhà sản xuất nhận ra tầm quan trọng của chỉ dẫn địa lý như một công cụ để thúc đẩy thương mại, nâng cao giá trị và tín nhiệm của sản phẩm, mang lại lợi ích kinh tế lớn cho những người sử dụng chỉ dẫn địa lý.
Chỉ dẫn địa lý giúp tạo sự thu hút, quyến rũ với khách hàng, khiến sản phẩm bán chạy hơn và giá thành cao hơn so với những sản phẩm không có chỉ dẫn địa lý đặc biệt. Người tiêu dùng cũng dựa vào những dấu hiệu chỉ dẫn địa lý để nhận biết và chọn lựa sản phẩm. Do đó, sử dụng chỉ dẫn địa lý nổi tiếng là mục tiêu mà hầu hết các nhà sản xuất hướng đến.
Tuy nhiên, việc sử dụng không hợp pháp chỉ dẫn địa lý có thể gây tổn hại đến uy tín và lợi ích của những người sản xuất ở khu vực địa lý đó, và còn gây thiệt hại cho người tiêu dùng khi mua nhầm phải những hàng hóa không đúng nguồn gốc, làm mất lòng tin của công chúng vào những dấu hiệu từng giúp họ xác định nguồn gốc của sản phẩm.
Khi uy tín sản phẩm tăng, nhu cầu bảo vệ chỉ dẫn địa lý cũng tăng. Điều này thể hiện nhu cầu bảo vệ quyền thông tin chính xác của người tiêu dùng khi chọn mua hàng hóa và nhu cầu bảo vệ công sức đầu tư của những người sản xuất tại địa phương trong việc xây dựng uy tín cho sản phẩm.
Vai trò của bảo hộ chỉ dẫn địa lý
Chỉ dẫn địa lý đóng một vai trò không nhỏ trong việc tăng cường hoạt động thương mại, đặc biệt là xuất khẩu. Nó như một công cụ giá trị gia tăng, đem đến cơ hội cho sản phẩm nhanh chóng và thuận tiện thâm nhập thị trường, nhờ vào uy tín và chất lượng của sản phẩm có chỉ dẫn địa lý. Sản phẩm với chỉ dẫn địa lý, nhờ những đặc điểm độc đáo, thường dễ nhận biết hơn trên thị trường, làm cho việc triển khai chiến lược marketing hay các hoạt động thúc đẩy thương mại trở nên dễ dàng và hiệu quả hơn.
Chỉ dẫn địa lý mạnh cũng giống như một thương hiệu mạnh, luôn tạo ra vị trí vững chắc trên thị trường để phát triển bền vững.
Một ví dụ cụ thể là vải thiều Lục Ngạn, Bắc Giang của Việt Nam, đã được Cục Công nghiệp thực phẩm (FIAB), Bộ Nông, Lâm và Ngư nghiệp Nhật Bản công nhận bảo hộ chỉ dẫn địa lý vào tháng 3/2021. Điều này đã đóng góp quan trọng trong việc nâng cao giá trị và uy tín của vải thiều trong mắt người tiêu dùng Nhật Bản.
Không chỉ mang lại lợi ích kinh doanh mạnh mẽ, mà còn có tác động giống như thương hiệu hàng hóa, tăng vị thế của đặc sản địa phương trong mắt người tiêu dùng. Nó giúp bảo vệ và giữ gìn các di sản truyền thống, tạo động lực cho việc phát triển công nghiệp du lịch, đặc biệt là du lịch sinh thái, tạo ra lợi ích kinh tế cho cư dân địa phương thông qua hoạt động xuất khẩu.
Trong vai trò là nhóm đối tượng được bảo hộ trong sở hữu công nghiệp, chỉ dẫn địa lý được quản lý và cấp văn bằng bảo hộ bởi Cục sở hữu trí tuệ (Bộ Khoa học và Công nghệ), và được đề cập trong nhiều văn bản pháp luật của các bộ ngành liên quan, đặc biệt là các văn bản của Bộ Công Thương, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ Y tế…
Bảo hộ chỉ dẫn địa lý Phú Quốc cho sản phẩm nước mắm cá cơm
Với lịch sử hơn 200 năm, nước mắm Phú Quốc đã trở thành niềm tự hào của người dân Phú Quốc và của cả dân tộc Việt Nam trên thế giới. Năm 2001, nước mắm Phú Quốc đã được Cục Sở hữu trí tuệ, Bộ Khoa học và Công nghệ Việt Nam cấp văn bằng bảo hộ chỉ dẫn địa lý. Vào ngày 08/10/2012, nước mắm Phú Quốc cũng đã được Ủy ban châu Âu công nhận bảo hộ tên gọi xuất xứ địa lý, trở thành sản phẩm đầu tiên của Việt Nam được bảo hộ tại thị trường châu Âu.
Đồng thời, Ủy ban nhân dân tỉnh Kiên Giang cũng đã ban hành các chính sách quản lý và sử dụng chỉ dẫn địa lý Phú Quốc để đảm bảo chất lượng và truy xuất nguồn gốc của nước mắm truyền thống. Cuốn Sổ tay này cung cấp thông tin cơ bản về sản phẩm nước mắm Phú Quốc được bảo hộ, quy trình kỹ thuật truyền thống, cũng như các quy định về việc quản lý và sử dụng chỉ dẫn địa lý cho các doanh nghiệp và cơ quan liên quan.
Nước mắm Phú Quốc mang có những đặc tính riêng biệt sau:
- Màu sắc: màu cánh gián đặc trưng.
- Mùi: mùi thơm nhẹ, không có mùi tanh hay amoniắc.
- Vị: mặn, ngọt đậm, đi kèm với vị béo tự nhiên. Có hậu vị ngọt béo của đạm tự nhiên và chất béo từ mỡ cá.
- Độ đạm: Độ đạm tối thiểu: 20gN/lít; Độ đạm tối đa: 43gN/lít.
Hãy tham khảo thêm một số bài viết khác của Hồng Hoa Food để hiểu rõ hơn về sản phẩm nước mắm chỉ dẫn địa lý và có thêm kinh nghiệm để xác định sản phẩm chỉ dẫn địa lý nhé.
